Hot mixed lime mortar, de droog blus methode.

Het geheim van de Hot mixed lime mortar, de droog blus methode. Al meer dan een eeuw maakt De Mortel Compagnie kalkmortel en kalkpleisters door kalk te blussen in vochtig zand. Dit is één van de oudst beschreven en meest gebruikte vorm van kalk blussen en kalkmortel bereiden. Deze historische kalkmortel werd van oudsher voornamelijk toegepast in metselwerk en pleisterwerk en is te vinden in het merendeel van onze monumenten. In omringende landen is dit procedé bekend onder hot mixed lime mortar en trocken gelöstchte Kalkspätzen kalkmörtel. Deze waarschijnlijk oudste manier van kalkmortel bereiden werd in ca. 25 voor Christus  door Vitruvius beschreven in De Architectura. Kenmerkend aan deze manier van mortel bereiden zijn de aanwezige ”actieve” kalkklontjes, calciet, zoals veel voorkomend in ons monumentaal erfgoed. 

Sinds 1902 hanteren wij deze manier van bereiden met de hedendaags verkrijgbare materialen geperfectioneerd tot hoogwaardige compatibele kalkmortels en kalkpleisters met een bewezen staat van dienst in diverse geregistreerde monumenten van woningen tot paleizen, van kerken tot Unesco erkend wereld-erfgoed.

Zelfherstellend vermogen

Deze manier van hot-mixed limemortar bereiden heeft belangrijke voordelen op mengsels met kalkdeeg, putkalk. Kenners ervaren deze kalkmortel als beter verwerkbaar. Ook dragen de calciet reservoirs bij aan het autogeen herstel bij microscheurtjes in de kalkmortel. De Mortel Compagnie bereidt en bewerkt deze authentieke kalkmortels op ambachtelijke wijze. Na de bereiding laten we de kalkmortel geconditioneerd rijpen, ook wel het in de rot zetten van de kalkmortel genoemd. Door het rijpen neemt onder andere de verwerkbaarheid toe en is er geen kans meer op ongebluste kalk knollen of ”nablussers”. 

Wat onderscheidt zich juist bij deze manier van kalkmortel bereiden?

Een in hot mixed kalkmortel is een historisch veel gebruikte bereidingswijze van kalkmortel. Door deze authentieke manier van bereiden krijgt de kalkmortel zijn unieke technische eigenschappen.

Deze mortels kenmerken zich door een ‘actief ingrediënt’ die deze traditionele mortels bewezen duurzaam maakt. De mortels zijn ademend en geven een goede hechting en elasticiteit. Dit actieve bestanddeel is calciet (koolzuurhoudende vrije kalk).  Onderzoek naar historische mengverhoudingen in traditionele kalkmortels is 1 deel bindmiddel op 0,5 tot 1,5 deel aggregaten en toevoegingen.

Dergelijke bindmiddel rijke mengverhoudingen van kalkmortel kan alleen goed verwerkt worden door de mortel op deze traditionele methode, naar historische voorbeeld, te bereiden en laten rijpen. 

Specifieke eigenschappen van de mortel

Tot de bovengenoemde eigenschappen behoren in het algemeen gunstiger eigenschappen voor het carbonateren door een groter watervasthoudend vermogen en een aanzienlijk geringere krimp dan bij mortel van putkalk met een vergelijkbaar bindmiddelgehalte. De door de productiemethode ontstane kalkknollen dragen in de loop der jaren ook bij tot de waterregulering van het pleisterwerk en het zogenaamde ” zelfherstellende proces ” van de mortel. Hier wordt bedoeld het vermogen om het potentiële bindmiddel te regenereren en te kristalliseren  tot calciumcarbonaat.

Door het hogere kalkgehalte en de specifieke structuur, waarbij de kalkklonten, of kalkinsluitsels, kunnen dienen als calciet reservoir dat inherent is aan het productieproces, hebben deze mortels niet de neiging om het bindmiddel uit te logen en het daarmee gepaard gaande verlies aan samenhang. Integendeel, op beschadigde plaatsen en in vochtige ruimten kan de mortel in de loop der jaren aanzienlijke sterktes bereiken die met conventionele luchtkalkmortel niet worden bereikt.

Kalkmortel voor authentiek vakmanschap

Een zorgvuldige werkwijze en elementaire praktijkervaring met kalkmortels  blijken onontbeerlijk te zijn om deze producten te verwerken. Ben je niet zeker van jouw kennis of leer je graag wat bij? Neem dan contact op met onze specialist of schrijf je in voor een masterclass.

Met de droog blus methode kunnen resultaten worden bereikt die nauw aansluiten bij de historische kalkmortels. Door geselecteerde toevoegingen van verschillende componenten, zandsoorten, de korrelgrootte en additieven alsmede de bereidingsmethoden maken een zeer grote verscheidenheid aan mortels mogelijk.

Kalkmortels met de hot mixed lime mortar in vergelijking met mortel van putkalk of kalkdeeg.

• Een hoger watergehalte in de mortel is mogelijk, omdat de kalkspatels een hoge waterretentie mogelijk maken. Afhankelijk van de verwerking, het mengen, stampen, treden of trappen van de mortel treedt er een sterkere bevochtiging van het materiaal op. Dit maakt alles relatief goed controleerbaar
• Door hogere waterretentie capaciteit zijn er gunstigere voorwaarden voor de carbonatatie van de kalkmortel
• Lagere krimp maakt de productie van een “vettere” (bindmiddelrijke) kalkmortel in vergelijking met putkalk mortels mogelijk met geringe kans op scheurvorming.
• De lagere krimp is het gevolg van de wateropslag in de kalkklonten (kalkinsluitingen, kalkpitten). Het drogen verloopt naar verhouding trager en is er minder kans op scheurvorming.
• Kalkklonten kunnen een positief effect hebben op het “zelfhelend proces ” van de kalkmortel, de kalkspatels fungeren als het ware als kalkreservoir *.
• Een lager aantal capillaire poriën in vergelijking met putkalk mortels als gevolg van de lagere waterbehoefte bij het blus proces. (sterk afhankelijk van het type verwerking en de doelstelling)
• Silicaathoudend aggregaat wordt door het bereidingsproces aangetast door de hoge temperaturen. Hierdoor komt een betere hechting van het aggregaat tot stand tijdens de kalkhydraatfases.
• Naast deze relatief positieve eigenschappen is er een  problematisch aspect aan het droog blussen. Er bestaat het gevaar voor de vorming van nablussen. Dit is de reden dat De Mortel Compagnie na het blussen de mortel geruime tijd in de rot laat staan en er geen kans meer is op ongebluste kalkinsluitsels.

* “Met betrekking tot de duurzaamheid van kalkmortels is een hoog bindmiddelgehalte voordelig, omdat dit het zelfherstellend vermogen van de mortel gedurende lange tijd garandeert. Dit komt doordat bij  insijpelend water in de mortel een deel van het calciet (calciumcarbonaat) naast de poriën wordt opgelost en meegevoerd. Een deel van het uitgespoelde kalk wordt tijdens de verdamping weer afgezet in de poriënstructuur waar het weer verhard. Dit vermogen van kalkmortels om calciet te kristalliseren is een van de redenen voor hun veel bewonderde duurzaamheid.