Menu X

Hydraulische kalk, maar welke?

Hydraulische kalk, Puzzolaan en NHL kalk

Jij wil je eigen mortel maken om te metselen of te voegen, superleuk! Maar welke hydraulische kalk heb je dan nodig? Hieronder leggen we je kort de verschillen uit en welke het beste is voor welk doeleinde!

De perfecte hydraulische kalk voor de klus

Het mooie van hydraulische kalk is dat er een geschikte soort is voor metselwerk, voegwerk of pleisterwerk en blootstelling aan verschillende weersomstandigheden. Dit betekent dat u een mortel of pleister kunt kiezen die afgestemd is op het metselwerk maar met een maximale duurzaamheid, de perfecte mortel voor de klus.

Hydraulische kalk is verkrijgbaar in drie verschillende gradaties. Als voorbeeld nemen we NHL kalk wat staat voor Natuurlijk Hydraulische Kalk, Natural Hydraulica Lime, verkrijgbaar als: NHL 2, NHL 3,5 en NHL 5. 

Het getal heeft betrekking op de minimale druksterkte in MPa (Megapascals) of N/mm² (Newtons per vierkante millimeter) bij 28 dagen volgens de huidige British Standard. 
(let op: de keuze van het aggregaat en de mengverhouding zullen ook van invloed zijn op de uiteindelijke sterkte)

Deze gradaties werden in het verleden, toen er geen NHL kalk bestond maar latent hydraulische kalk van puzzolaan met luchtkalk, geassocieerd met respectievelijk de termen:

  • zwak hydraulisch
  • matig hydraulisch
  • sterk hydraulisch. 

Deze termen verwijzen naar de mate van hydraulische vermogen van elke gradatie, d.w.z. het vermogen om onder water te verharden zonder aan lucht te worden blootgesteld.

NHL 2 kalk en zwak latent hydraulische kalk.

Kenmerken en eigenschappen: Geschikt voor zacht, zeer dampopen metselwerk en pleisterwerk of kalkstuc voor binnenwerk en buitenwerk in beschutte gebieden.

NHL 2 hydraulische kalk bevat tot 10% klei eventueel gemengd met andere onzuiverheden. Afhankelijk van de omstandigheden kan het tot een week of langer duren voordat de kalk hard begint te worden.

Hydraulische Puzzolane kalkmortel. Naar historisch receptuur stadhuis Utrecht. Putkalk, zand en brikken.
Hydraulische Puzzolane kalkmortel. Naar historisch receptuur stadhuis Utrecht. Putkalk, zand en brikken.

Typische toepassingen van NHL 2 en zwak latent hydraulische kalk:

Metselwerk en kalkpleister van kalkhoudende stenen, zachte, afbrokkelende, of schilferende zandsteen, kalksteen of zachte en historische bakstenen. Veel gebruikt bij de restauratie en conservering van monumenten.

NHL 3.5 kalk en matig latent hydraulische kalk.

Kenmerken en eigenschappen: Middelmatig dicht metselwerk welke matig is blootgesteld aan invloeden van buitenaf.

Gematigd hydraulische kalk (NHL 3,5) kan worden gebruikt voor externe werkzaamheden in de meeste omgevingen. NHL 3,5 bevat tussen de 11 en 20% klei. Dit type kalk verhardt binnen enkele dagen na bijmengen van water.

NHL 3.5 met dierlijk wapeningshaar en geselecteerd zand voor nokvorsten
NHL 3.5 met dierlijk wapeningshaar en geselecteerd zand voor nokvorsten

Typische toepassingen met NHL 3.5 en matig latent hydraulische kalk:
Metselwerk en gevelafwerkingen in bakstenen, blokverband stucwerk, zandsteen, kalksteen, terracotta, nokvorsten, algemene bouwwerkzaamheden, spouwmuur- en massief metselwerk, voegwerk en na-voegwerk.

NHL 5 kalk en sterk latent hydraulische kalk.

Kenmerken en eigenschappen: Geschikt voor dichte harde en/of ondoordringbaar metselwerk of pleisterwerk met een sterke blootstelling aan weersinvloeden of water. Wordt gebruikt voor buitenwerk op blootgestelde plaatsen, zoals schoorstenen, loodvoegen en voor vloerplaten/fundering.
Hydraulisch zuivere kalk bevat klei in een percentage van 21% tot 30%. De eigenschappen van sterk hydraulische kalk liggen dicht bij die van Portland cement. Sterk hydraulische kalk verhardt binnen een dag na toevoeging van water.

NHL5 kalk, sterk hydraulische kalk voor gewelven, kelders en kademuren.
NHL5 kalk, sterk hydraulische kalk voor gewelven, kelders en kademuren.

Typische toepassingen van NHL 5 en sterk latent hydraulische kalk.
Metselwerk en pleisterwerk in graniet, klinker baksteen, basalt, vuursteen, bestrating, schoorstenen, kroonlijsten, balustrades, plinten, bruggen, havens, jachthavens, kanalen, dammen, sluizen en waterwerken.

Zelf aan de slag met je eigen kalkmortel.

Denk eraan dat bij het kiezen van kalk, hard en sterkst niet altijd het beste en meest duurzaamste is.

Het is belangrijk dat de mortel altijd zachter is dan het metselwerk. Een zachtere kalkmortel zal het vocht uit het omringende metselwerk absorberen en verdampen, waardoor het kan ademen. Hij zal ook beweging en thermische uitzetting opvangen. Mortels moeten opofferingsgezind zijn zodat zij het metselwerk niet el en na van tijd weg slijten.

Dit betekent echter ook niet dat de zwakste kalkmortel altijd het beste is.

Het is belangrijk dat de mortel sterk genoeg is om lang mee te gaan. Als de mortel te zacht is, zal hij niet bestand zijn tegen de elementen of het omringende harde bakstenen metselwerk. Houdt rekening met de weersomstandigheden en de mate van blootstelling. 

Stelregel in de restauratie is de nieuwe mortel nooit harder te maken dan de historisch aanwezige kalkmortel om schade aan het monument te voorkomen. De mortel moet zo zwak zijn als nodig is, maar ook niet zachter.

Kortom, kies niet zomaar de hardste of de zachtste soort kalk, maar kies de meest compatibele bij het historische werk. Dit telt niet alleen voor een hydraulische kalk als NHL maar ook voor puzzolane kalk of luchtkalk, Romeins cement etc.

De NHL kalksoorten zijn de laatste decennia steeds populairder geworden vanwege hun “gebruiksgemak” en “vroege sterkte” in vergelijking met puzzolane kalksoorten. De genoemde hardheden na 28 dagen zijn echter geenszins de eind sterktes. LET OP: Deze kunnen na 2 jaar wanneer hydraulische kalk 90% van zijn eindsterkte heeft bereik zomaar 3 maal hoger uitvallen. Zo kan een NHL2 na een jaar al veel sterker zijn dan een NHL5 naar de gehanteerde standaard van 28 dagen.

Compatibel metselwerk? Te harde mortel voor de steen en het monument is verloren.
Compatibel metselwerk? Te harde mortel voor de steen en het monument is verloren.

Voor een monumentale restauratie dient u te weten dat minstens 90% van ons erfgoed gebouwd is met luchtkalk al dan niet met toegevoegd puzzolaan. Om zeker te zijn van een kalk keuze laat je een mortel onderzoek en analyse uitvoeren.

Ons gespecialiseerde team kan u helpen bij deze keuze, we zijn er om u te helpen.

Relevante producten

79.00 excl. btw

89.00 excl. btw

56.99 excl. btw